Pewna podstępna blokada pisarska, o której nie pomyślałbyś, że jest blokadą. Ćwiczenie pisarskie nr 10
Bardzo długo uważałam, że to nie jest blokada, a coś wręcz przeciwnego — eksplozja natchnienia. Kiedy jednak po raz kolejny na zajęciach pisarskich usłyszałam „Mam w komputerze 20 napoczętych opowieści i nie wiem, od której zacząć”, zrozumiałam, że nadmiar może blokować. Bo skoro mimo wielu...
Poważna sprawa, ten śmiech!
Śmiech to zdrowie, głosi popularne powiedzenie. Lekarze wymieniają kilka płynących z niego korzyści - odpręża, dotlenia, redukuje stres i ból. Ponieważ czasy raczej niewesołe, wątki humorystyczne w literaturze są tym bardziej mile widziane. Nawet najpoważniejszy tekst powinien zawierać w sobie choć minimum dowcipu, podobna reguła działa...
Jak napisać scenę jazdy samochodem?
Zauważyłam, że sceny jazdy samochodem sprawiają piszącym sporo kłopotów. Sezon wakacyjny to dobra okazja, by przyjrzeć się podstawowym błędom w takich scenach i podsunąć kilka rozwiązań. Po pierwsze i najważniejsze, to uniwersalna zasada, dotycząca pisania każdego typu scen - należy się zastanowić nad celem umieszczenia danego...
Jak tworzyć świeże porównania, czyli ćwiczenie pisarskie dla ambitnych
Bez nich fabuła kryminału i tak się rozkręci. Gorący romans nawiąże się nawet wtedy, gdy ich zabraknie. A jednak to właśnie one zapełniają opowieść obrazami. Jeśli czytanie rozwija wyobraźnię, to dzieje się tak głównie za sprawą porównań. Wyobraź sobie, że chcesz przyrządzić hamburgera wedle własnego przepisu....
Okiem wydawcy, czyli lekcja rynku dla piszących – część 2
W poprzednim wpisie relacjonowałam spotkanie z wydawczynią, jakie mieli możliwość odbyć uczestnicy kursu dla zaawansowanych. Podkreślałam, czym różni się sposób patrzenia na tekst autora i wydawcy. Dziś kontynuacja. Kolejne pytania, którym musiała podołać goszcząca w Maszynie do Pisania redaktorka. Jak długo pracować nad tekstem przed wysłaniem...
Storytelling i neuromarketing
Pamiętam: to był 2010 rok. Któregoś popołudnia ściągnąłem pierwszy odcinek, tak na spróbowanie, i błyskawicznie dałem się uwieść. Po obejrzeniu natychmiast zaopatrzyłem się w cały sezon. Wystarczyły mi dwie doby, żeby skonsumować całość. Jaki to serial? „Układy” amerykański serial z Glenn Close wymyślony i napisany przez T....
List na słupie
W samym sercu Wrocławia, na słupie stojącym przy nowym, poprowadzonym przez jezdnię przejściu Świdnickim ktoś przykleił list. Przymocował go mniej więcej dwa metry nad ziemią – poza zasięgiem dziecięcych rąk, ale nie poza zasięgiem wzroku przechodzących, którzy zatrzymują się przed pasami. To nie jest dobre...
Okiem wydawcy, czyli lekcja rynku dla piszących – część 1
Na ostatnie spotkanie kursu dla zaawansowanych zaprosiłam wydawczynię. W czasie kursu powstały duże fragmenty powieści, opowiadań a nawet sztuki teatralnej. Zależało mi, żeby ich autorzy i autorki poznali perspektywę drugiej strony, punkt widzenia osoby, która ocenia nie tylko poziom, ale także potencjał sprzedażowy tekstu. Była...
Podaj przykład, czyli jak ożywić i uwiarygodnić tekst specjalistyczny — ćwiczenie pisarskie 8
Czy próbowałeś kiedyś wyłożyć jakieś specjalistyczne zagadnienie Twojemu rozmówcy, a ten, choć słuchał Cię uważnie, po chwili zapytał: „Możesz podać przykład?”. No właśnie. Jeśli potrafisz podać przykład, nie tylko wyjaśniasz lepiej daną zawiłość, ale i udowadniasz, że sam ją rozumiesz. Przykładów często brakuje w artykułach...
Jak zaplanować opowieść
Powieść to odmiana filmu Dobra opowieść ma jeden główny cel: wzbudzić emocje, zaintrygować, uzależnić od siebie. Jak osiągnąć taki efekt? Trzeba zaprojektować frapujący konflikt, czyli silnik naszej narracji. Konflikt – idea dramaturgiczna Nie ma opowieści bez konfliktu. Coś się musi wydarzyć, żeby opowieść mogła ruszyć z miejsca. Wypadek,...
Zatrzymaj czas!
Pisarz powinien czytać filmowców. Wywiady z operatorami kamer, eseje reżyserów, którzy mają smykałkę do teoretyzowania, wypowiedzi scenarzystów itd. Tego rodzaju teksty są o wiele bardziej inspirujące niż odtwórcze elaboraty krytyków literackich. Uczą nas ważnej rzeczy: projektowania wizualnego wymiaru naszej opowieści. A ten wymiar – w...
Pięć rzeczy nie tylko o pisaniu, których kursanci dowiadują się na kursie
Na kurs przychodzą osoby z różnym doświadczeniem pisarskim. Są takie, które piszą od zawsze i których szuflady pełne są tekstów, nierzadko mogą się już pochwalić pierwszymi publikacjami. Pojawiają się czasem autorzy poczytnych blogów, pracownicy działów PR, rzecznicy prasowi, dziennikarze, a więc ludzie świetnie władający piórem,...
Kompozycja opowiadania – ćwiczenie pisarskie
W ramach zachęty do spotkań ze mną na wrocławskim kursie „Podstaw pisania” przedstawiam jedno z ćwiczeń, które zaproponowałam na zajęciach, jakie odbywają się w marcu. Ich motywem przewodnim była podróż, a opowiadając na różne sposoby ćwiczyliśmy przede wszystkim kompozycję opowiadania. Zawsze jednak staram się w...
Kolory Twojej opowieści – ćwiczenie 7
Czy Twoja opowieść mieni się kolorami? Autorzy zwykle pamiętają o tym, by poinformować czytelnika o kolorze włosów czy oczu bohatera. A co z kolorem torebki, dywanu, nieba? Wprawdzie nadmierna skrupulatność nie zawsze się sprawdzi, jednak kiedy chcesz coś wyróżnić, zaznacz to kolorowym akcentem. Porównaj zdania: Ania...
Jak zaczął George Lucas?
Jak zaczął George Lucas? Jak zacząć opowieść? Oto pytanie, które cały czas zadaję na warsztatach ze storytellingu. Jak zacząć opowieść, żeby z miejsca zaintrygować odbiorcę? Szukając dobrych odpowiedzi, cały czas przeczesuję historię literatury i filmu, rozmowy ze słynnymi reżyserami, wspomnienia pisarzy. Ostatnio, wertując biografię George’a Lucasa, natrafiłem na świetny pomysł....
Wyzwanie, czyli jak pisać o miłości i seksie
Sceny wyznania miłości i seksu, poza scenami przemocy i śmierci bohaterów, są tymi, które wzbudzają najwięcej emocji u czytelników. Warto podjąć takie wyzwanie, choć jednocześnie to jedne z najtrudniejszych do napisania fragmentów. Kilka słów o miłości Można podać tysiące przykładów z historii literatury, w których bohaterowie wyznają...
Na przykład powaga
Kiedy ponad trzy lata temu podczas warsztatów pisarskich, które odbywały się w ramach Międzynarodowego Festiwalu Opowiadania, jako hasło wyjściowe zaproponowałam powagę, uczestnicy zajęć wpadli w konsternację. Że jak to? Dlaczego ? Mają wrócić do klasycznego dostojeństwa i całkowicie odpuścić sobie ironię? Mają na serio zmierzyć...
Tess Gerritsen, Poe i wspomnienia
Po co piszemy? Jaki jest nasz cel? Im dłużej siedzę w tym fachu, który polega na tworzeniu opowieści, tym częściej dochodzę do wniosku, że ostatecznie chodzi nam wszystkim o to, aby zapisać się na długo w pamięci odbiorcy. Żeby osadzić się gdzieś na dnie jego pamięci,...
Imię dla bohatera – Ćwiczenie 6
Licealiści, uczestniczący w badaniu psychologicznym czytali tekst zatytułowany Historia pewnej dziewczyny. Pewna dziewczyna miała na imię Lilla lub Marta. Następnie badani otrzymali pytania dotyczące tekstu, które sprawdzały także, czy zapamiętali imię bohaterki. Gdy po tygodniu odpowiedzieli na te same pytania, okazało się, że ci, którzy...
Śpiewać czysto, ale po swojemu
„ (…) Solidną lekcję dostałam jeszcze w czasach, gdy mieszkałam i pracowałam w Opolu. Udało mi się wyrobić sobie pewną renomę. Przyjeżdżali do nas wokaliści z całej Polski, wysyłaliśmy ich potem na różne festiwale. Pewnego dnia przygotowywane przez nas osoby wróciły z jednego z konkursów...
Czy dialog to tylko słowa? – ćwiczenie 5
Wyobraź sobie dialog, który toczy się nieprzerwanie przez kilka stron opowieści, a kwestie bohaterów przerywają jedynie wyjaśnienia w stylu „powiedział Marek”. Czy łatwo byłoby Ci wyobrazić sobie reakcje bohaterów? W rzeczywistej rozmowie rejestrujemy nie tylko słowa rozmówcy, ale śledzimy jego gesty i spojrzenia, a jednocześnie wykonujemy...
Noworocznie, czyli o czym warto pamiętać podchodząc do pisania
Zbliża się nowy rok i – wraz z nim – okres noworocznych postanowień. Na pisanie książki każda pora jest odpowiednia. Jeśli jednak potrzebujecie symbolicznej daty, będę kibicowała tym, którzy wyznaczą sobie na 2017 rok właśnie taki cel. Czasu, by wystartować wraz z odkorkowaniem szampana, został...
Storytelling i prawo jazdy
Miałem wtedy 18 lat i byłem kompletnie zielony. Zadziałałem intuicyjnie, wykorzystując pomysł, który znalazłem w świeżo przeczytanej książce. Dzisiaj uznaję, że to był jeden z najbardziej przekonujących dowodów na to, że storytelling, czyli opowiadanie angażujących narracji, to sztuka niezbędna do życia. Także na trasie. Egzamin Storytelling? Jak...
Zanim zaczęłam pisać
Moja trzecia książka - „Żeglarz” jest ściśle związana (bardziej niż „Literat” i „Hobbysta”) z Gdańskiem i okolicą, mało tego, według mojej opinii akcja nie mogłaby się toczyć nigdzie indziej. Wynika to zarówno ze specyfiki miasta, jak i środowiska, które opisuję. Jakie to środowisko, informuje już...
Ćwiczenie pisarskie cz. 4 – rytm wypowiedzi
Załóżmy, że Twój bohater wyrusza w podróż, by odzyskać swoją ukochaną. Może w czasie tej wyprawy kontemplować krajobraz lub rozmyślać nad swoim losem. Może też posłuchać prognozy pogody, która zapowiada groźną burzę śnieżną albo wywiadu radiowego o toksycznej miłości, który sprawi, że zmieni swoją decyzję. Wywiad...
Literackie ampery i volty, czyli kilka słów o napięciu
Im dłużej uczę pisania, tym bardziej nabieram przekonania, że nie ma uniwersalnych porad. Tak już jest, że w jednej historii zasady się sprawdzą, w innej nie. Jednocześnie często spotykam na swojej drodze ambitnych autorów, którym ciężko jest pogodzić się z tym nieprzewidywalnym aspektem literackiej twórczości....
Ćwiczenie pisarskie cz. 3 – zdania
Przeciętne zdanie w języku polskim ma około 20 słów, czyli mniej więcej tyle, ile zdanie, które teraz czytasz. Tekst złożony ze zdań o podobnej długości byłby monotonny. Jak to zmienić? Przeplataj zdania długie krótszymi, by wpływać na tempo lektury. Kiedy chcesz pozwolić czytelnikowi, by wraz...
Pisarz na huśtawce
Pierwsza zabiła męża. Druga przyjęła oświadczyny, choć nie kochała. Trzecią zostawiłam na moście, gdy rozważała, czy woda rozwiąże jej problemy. Było ich wiele. Pamiętam ich historie, zapomniałam imiona. Wiele razy spieraliśmy się podczas maszynowych kursów o ich decyzje, motywacje, wybory. Budowaliśmy całe światy, osadzaliśmy w...
Ćwiczenie pisarskie cz. 2 – onomatopeje
Onomatopeje dodadzą dialogom humoru, opisom - wyrazistości, a scenom – napięcia. Jak naśladować dźwięki słowami? Najprostsze onomatopeje poznajemy już w dzieciństwie, jeszcze zanim zaczynamy składać zdania, np. beee, muuu, miau. By tworzyć mniej popularne onomatopeje, potrzeba więcej kreatywności. Jak oddać dźwięk szusowania po stoku? Ziuuu!...
Storytelling, czyli sztuka walki
Kurs ze storytellingu – po co? Każdy z nas w pewnym momencie swojego życia musi opowiedzieć historię, która zafrapuje innych. Trener piłkarski - przed kluczowym meczem. Pani prezes - przed ważnym głosowaniem podczas rady nadzorczej. Proboszcz - w czasie pasterki. Jubilatka - na swojej hucznej imprezie....
Ćwiczenie pisarskie cz. 1 – język zmysłów
Dzień dobry. Raz w miesiącu będę spotykała się z Wami na maszynowym blogu. Każdy wpis zawierać będzie ćwiczenie pisarskie. Zaczynamy :-) Dziś spróbujcie podążyć za swoją magdalenką. Bohater powieści Marcela Prousta zanurzył magdalenkę – kruche ciastko – w herbacie i nagle nie wiadomo skąd, przypłynęły do niego wspomnienia z...
Tajniki narracji, część druga
W ostatnim wpisie przez gąszcz zagadnień związanych z narracją trzecioosobową prowadziły nas postaci z bajki o Czerwonym Kapturku. Dziś – zgodnie z obietnicą –kontynuacja tematu. Jeśli nie czytaliście pierwszej części – zachęcam do lektury. Punkt widzenia wszystko zmienia Oto przed nami dziewczynka w czerwonej czapeczce. Właśnie żegna...
Warsztaty pisarskie u najlepszych. Część ostatnia
W poprzednim odcinku… Prześwietliliśmy biografię Johna Le Carrégo, szukając w jej zakamarkach ważnych wskazówek warsztatowych. Nie zawiedliśmy się. Było ich mnóstwo, ograniczyliśmy się do wypisania dwunastu punktów. Jak pamiętacie, na końcu pojawiła się obserwacja, że ten wspaniały pisarz „Tworzył z myślą o przeciętnym odbiorcy, a nie...
Piękne niepotrzebne?
Maszyny do pisania oficjalnie odeszły do lamusa. Najpierw zastąpiły je klawiatury komputerów stacjonarnych, później laptopów, a aktualnie pewnie niejeden autor przyzna, że zdarza mu się pisać na tablecie używając aplikacji do przekształcania głosu w tekst. Tymczasem maszyny do pisania mają za sobą piękną przeszłość i niejednemu pasjonatowi pisania zaświeciłoby...
Tajniki narracji
Czy zastanawialiście się kiedyś, jak czuła się babcia z bajki o Czerwonym Kapturku w zetknięciu z wilkiem lub jakie emocje towarzyszyły wilkowi, gdy realizował swoją przewrotną intrygę? W tym tekście przyjrzymy się bliżej możliwościom, jakie daje nam przyjęcie różnych punktów widzenia za sprawą różnego typu narracji. Temat jest...
Warsztaty pisarskie u najlepszych. Część czwarta
W poprzednim odcinku… … Alfred Hitchcock wyjaśnił nam, na czym polega suspens. Przypomnijmy: suspens oznacza bardzo szczególną technikę wywoływania napięcia u odbiorców. „Publiczność wie, że bomba wybuchnie o pierwszej i wie też, że teraz jest za piętnaście pierwsza, bo w scenografii pokoju jest zegar" - mówił...
Bez promocji ani rusz.
Miałeś kiedyś w głowie taki obraz? Wieś, krajobraz sielski, po horyzont pola i łąki, na których co kilkanaście metrów pasą się krowy i owce. Na niewielkim wzniesieniu stoi drewniany domek z dużą, otoczoną bluszczem werandą, dającą miły cień w upalne letnie dni. Pośrodku werandy znajduje się...
Dlaczego pisarze powinni czytać książki?
Środek lipca. Upał. Kiepski pomysł, żeby zamęczać was warsztatowymi wskazówkami. Nadszedł czas odpoczynku. Mam zatem nadzieję, że wasze wakacyjne bagaże wypełnione są książkami i nie mam wcale na myśli przewodników, ani tym bardziej poradników pisania. Jeśli ktoś kocha literaturę, nie trzeba go do czytania przekonywać. Korzyści...
Warsztaty pisarskie u najlepszych. Część trzecia.
W poprzednim odcinku widzieliśmy, jak Raymond Chandler, autor czarnego kryminału, pisał list do wydawcy. Przywołując sceną zabójstwa, podkreślał kluczową rolę szczegółu, który odwrócił uwagę czytelnika od gwałtownej śmierci. Mężczyzna „nie słyszał nawet, że śmierć puka już do drzwi. Ten cholerny mały spinacz wciąż wymykał mu...
Nagrody literackie
Gdy brałam udział w warsztatach pisarskich, żartowaliśmy często z pozostałymi kursantami, że przed nami otworem stoi świat literackich nagród, a jedna z osób na każdych zajęciach przekonywała, że będzie noblistą. Oczywiście śmialiśmy się z tego, uważając nasze ambicje za niezły dowcip, ale tak prawdę mówiąc...